Giám hộ người tâm thần trên 18 tuổi
Khi biết con tôi bị bịnh và mất năng lực hành vi (incapable), có luật sư đã lưu ý về di chúc sao cho tài sản không bị sung vào công quỹ (Crown), nên chúng tôi tìm hiểu về người đã bị bịnh tâm thần từ bé́, và khi 18 tuổi cũng không có đủ năng lực uỷ quyền cho ai được ( Power of Attorney). Xiǹ tóm lược như sau:
- Người không đủ tư cách pháp nhân (incapable) là người không thể tự quyết định được, hay không thể hiểu biết được hậu qủa do quyết định của mình.
- Để bảo vệ quyền lợi cho những người này, mọi quyết định đều do tòa án, hay người giám hộ (guardian) được tòa án giao quyền (authorize).
- Ở Ontraio theo luật Subsitute Decisions Act 1992, cơ quan quản lý người giám hộ là OPGT ( Office of the Public Guardian and Trustee ) thuộc Bộ Tư Pháp ( Ministry of the Attorney General). Nhiệm vụ và quyền hạn của OPGT theo Public Guardian and Trustee Act.
- Thân nhân hay người có liên quan ( ngân hàng, luật sư… ) phải trưng cầu OPGT giám định ( assessment ). Giám định viên xem xét để cấp giấy chứng nhận không đủ tư cách pháp nhân về chăm sóc cá nhân (personal care), hay quản lý tài sản (property).
- Sau đó, thân nhân phải xin OPGT hay người có liên quan phải xin tòa án cho quyền làm giám hộ cho từng loại nêu trên. Tiền phí khoảng $382 cộng thuế.
- Khi người được giám hộ chết, quyền giám hộ và quyền Trustee cũng hết, tài sản còn lại được xử lý như không có di chúc.
- OPGT quản lý danh sách người giám hộ của mỗi cá nhân, và sẽ cho biết khi được yêu cầu.
- Guardian of the Person : theo Health Care Consent Act, đưa ra các quyết định về chăm sóc sức khỏe, như chọn nơi chăm sóc, tiếp tục hay từ chối điều trị̣.
Khi một người trên 18 tuổi, nếu không có Guardian of the Person, khi cần quyết định về nơi sống hay điều trị, biện pháp điều trị, chăm sóc cá nhân,…bác sĩ yêu cầu quyết định, theo thứ tự ưu tiên, của các người kể sau:
- Người đại diện (representaive) là người đã xin và được Consent and Capacity Board , thuộc Bộ Y tế, chấp thuận.
- Vợ/chồng hay người sống chung
- Con trên 16 tuổi
- Cha mẹ
- Anh chị em
- Thân nhân khác
- The Office of the Public Guardian and Trustee
- Guardian of Property: Chi tiết trong Substitue Decision Act,
Guardian of Property do OPGT chỉ định trong số thân nhân, hay do tòa án chỉ định một người khác.
Guardian of Property có quyền:
- Xin các loại trợ cấp
- Mở, sử dụng hay đóng tài khoản ngân hàng (Private Trust).
- Đầu tư, thu nợ̣, trả nợ, nhận các thu nhập khác như qùa tặng, tiền từ qũy Henson Trust, tiền bồi thường của bảo hiểm.
- Mua hàng tiêu dùng hay mướn dịch vụ
- Khởi kiện hay bảo vệ vụ kiện tài chánh
- Bán, cho thuê, cất giữ tư trang, các loại tài sản, chứng từ
- Quản lý, cho thuê và bán nhà (không có trong Henson Trust)
- Nhận thù lao 3% trên thu chi, và 0.6% trên trị giá tài sản
Guardian of Property có trách nhiệm:
- không lạm dụng tài sản quản lý cho riêng mình
- giúp người tâm thần có đời sống tốt đẹp nhất, chi thu theo kế hoạch / Management Plan/ đã được OPGT chấp thuận. Nếu có thay đổi về chi thu , phải làm lại kế hoạch này / Amended Management Plan/ , xin OPGT xét duyệt. Dù bạn được tòa giao hay OPGT ủy quyền, thì OPGT vẫn chịu trách nhiệm chính xét duyệt kế họach này. Sau một thời gian, bạn phải passing account tại tòa hay OPGT, nghĩa là phải chứng minh việc chi theo đúng kế hoạch đã duyệt, bảo đảm quyền lợi của người tâm thần
- giữ kín các thông tin về tài sản, chỉ gửi cho Guardian of the Person và OPGT
- nếu cần, phải xin tòa Superior Court of Justice hướng dẫn.
- Trustee
Có 4 trường hợp chỉ định khác nhau
- Khi nhận tiền chính phủ qua các chương trình xã hội như: trợ cấp tàn tật (ACSD Assistance for the Children with Severe Disabilities , ODSP Ontario Disability Support Program), chi phí chăm sóc DSO Developmental Services Ontario, quỹ tiết kiệm người tàn tật (RDSP Registered Disability Savings Plan), tiền già (OAS Oldage Security), khi làm đơn xin các tiền này, thân nhân được chính phủ chỉ định là Trustee. Tốt nhất, Trustee này nên xin là Guardian of Property cho thuận tiện.
- Khi nhận tài sản thừa kế, Trustee theo di chúc của người giao tài sản.
- Nếu di chúc chưa chỉ định Trustee nào, hoặc khi nhận các loại tài sản khác như tiền bồi thường bảo hiểm…thì Office of the Public Guardian and Trustee (OPGT) được chính phủ ủy nhiệm là Trustee. Thân nhân có thể được OPGT giao thay OPGT làm Trustee. Trustee này được gọi là “statutory guardianship”, dù không do tòa chỉ định
- Nếu không còn thân nhân nào, thì chỉ Tòa án mới có quyền chỉ định Trustee.
- Trustee này nên xin OGPT để làm Guardian of Property cho thuận tiện
- Estate Trustee/ Executor: người đã mất năng lực hành vi dân sự, thì không tự mình hay giao quyền cho người giám hộ làm di chúc được. Do người chết không để lại di chúc, theo luật Ontario's Succession Law Reform Act, thân nhân theo thứ tự next-of-skin, phải xin tòa án giao quyền làm Estate Trustee này.
Chỉ khi không còn thân nhân nào, theo Ontario Escheats Act 2015, OPGT sẽ nhận di sản này của người tâm thần thay cho nhà nước (Crown).
- Cụ thể, như sau :
- Trong nhà có một người con bị tâm thần, thì cha mẹ nên xin lam̀ Guardian of the Person, Trustee các trợ cấp của chính phủ ACSD, ODSP, DSO và RDSP... và Guardian of Property
- Tiền ACSD cho trẻ em dưới 18 tuổi, được xét cấp từ $25 đến $455/tháng, tùy theo chi phí cho người con tàn tật và thu nhập của cha mẹ. Nhưng tiền thuốc hay tiền sữa thì theo nhu cầu, không hạn chế. Hiện nay, gia đình có 4 người, được cấp ACSD tối đa khi thu nhập ít hơn $42,000/năm, và bị cắt hết khi thu nhập trên $64,321/năm.
- Khi người bịnh trên 18 tuổi, tiền ODSP trợ cấp cho các nhu cầu cơ bản ăn ở.., được xét theo thu nhập và tài sản của chính người này và các người phải nuôi dưỡng, cùng chung sống trong một nhà, như cha me giạ̀, vợ, con cháu…Một người độc thân sống một mình, được cấp tối đa ăn $619/tháng, ở $479/ tháng, hay $13,056/năm, còn tiền thuốc hay sữa thì theo nhu cầu, không hạn chế. Chi tiết trong http://nguyenvton.com/Khac/odsp.html
- Ngoài ra, khi người bịnh trên 18 tuổi, cha mẹ có thể là người quản lý quỹ DSO Developmental Services Ontario để chi trả dịch vụ chăm sóc người bịnh tại nhà. Tiền này xét cấp theo nhu cầu cần chăm sóc của người bịnh, có thể đến $35,000/năm, không lệ thuộc thu nhập của gia đình.
- Tiền RDSP xin xem trong http://nguyenvton.com/Khac/rdsp.html Nếu người bịnh này chết, sau khi trừ thuế, tiền trả lại chính phủ… thì tiền còn dư sẽ chuyển vào di sản của người này và giải quyết theo luật Ontario's Succession Law Reform Act, thân nhân theo thứ tự next-of-skin, phải xin tòa án giao quyền làm Estate Trustee này. Trustee của quỹ RDSP này không phải đương nhiên làm Estate Trustee được.
- Nếu có tặng vật, tiền bồi thường… thì cha mẹ phải xin OPGT giao cho làm Guardian of Property các tài sản này.
- Về thừa kế, sau khi cha mẹ chết, theo di chúc, cha/mẹ có quyền giao phần lớn tài sản cho người con mạnh khỏe và̀ cho người tàn tật ít hơn. Chỉ hai cơ quan là Ministry of Community and Social Services (quản lý ODSP) và OPGT Office of the Public Guardian and Trustee là có thể xin tòa thay đổi di chúc này, khi họ cho rầng có tài sản thừa kế nhiều thì tốt hơn cho người tàn tật.
- ́Tuy nhiên, trong di chúc, cha mẹ có quyền chỉ định người Trustee di sản, và có thể thêm điều kiện sau khi người con này chết, thì phần di sản ấy được chuyển sang cho người thừa kế khác, chứ không phải là di sản của người con tâm thần.
- Như vậy, sau khi cha mẹ chết, người con tâm thần được hưởng nhà cửa để ở, để cho thuê hay tiền thừa kế, nếu nhiều hơn mức miễn trừ, mà vẫn còn tiếp tục ở nhà cho thân nhân chăm sóc, thì tiền trợ cấp ODSP sẽ bị ảnh hưởng. Chi tiết trong http://nguyenvton.com/Khac/odsp.html
- Tài sản thừa kế, tiền bảo hiểm nhân thọ của ông bà cha mẹ cho theo di chúc, nên để vào qũy Henson Trust , sẽ không bị kể vào giới hạn $100,000.00 tài sản khi xét cấp ODSP. Di chúc cần chỉ định các Trustee cho qũy, cũng như người sẽ được thừa kế tiếp theo, sau khi người tâm thần này chết .
- Do đó, khi cha mẹ không để lại di sản, thì ODSP của người con không bị cắt giảm.
- Và tài sản của người tâm thần nên xử lý sao cho sau khi chết, không còn di sản , thì khỏi phải giải quyết việc thừa kế lại cho thân nhân.
Nguyễn Viết Tốn
April 9, 2017
|