|
Vương Thuận
Những ngày mùa Ðông, buổi tối sum họp gia đình hay tiếp đãi khách khứa bạn bè, nếu mọi người ngồi quanh một lò sưởi cháy bập bùng, mấy ai không cảm thấy hạnh phúc?
Vừa ấm lòng, vừa giòn câu chuyện.
Nhưng nếu nghĩ tới chuyện sưởi ấm cả mùa Ðông bằng một lò sưởi củi cho ngôi nhà để cho đỡ tốn tiền khi giá nhiên liệu, dầu hay ga tăng lên cao, là một điều mà giới chuyên viên nói rằng không đúng. Ðã vậy, lò sưởi củi lại là nguồn gây ô nhiễm số một cho không khí trong nhà cũng như thiên nhiên.
Nhiều người nghĩ đến việc dùng củi để sưởi ấm vào mùa Ðông này vì ai cũng biết rằng giá dầu để chạy máy sưởi gia tăng trung bình 31.7% so với năm ngoái trong khi nếu sưởi bàng hệ thống ga thì giá ga cũng tăng lên khoảng 18.9%.
Do từ nguồn cung cấp nhiêu liệu bị giới hạn bởi thiên tai cũng như bởi các lý do khác (thí dụ lượng dầu dự trữ xuống thấp), mùa Ðông này coi vậy cũng vẫn còn thấp hơn người ta dự báo khoảng 6 tháng trước là giá dầu có thể tăng lên tới trên dưới 50% vì sự tiên đoán nhu cầu nhiên liệu trên thế giới tăng nhanh.
Tuy nhiên, nếu thỉnh thoảng đốt lò sưởi củi, nghe tiếng bắp nướng nổ lép bép trước khi quệt bơ hay mỡ hành trong khi câu chuyện líu lo thì có lý, nhưng khi đối chiếu từng đơn vị năng lượng sản xuất tính thành tiền (Btu-for-Btu) (tức đơn vị đo lường nhiệt năng) thì đốt củi không tiết kiệm được xu tiền nào cả. Ðồng thời, thế nào người ta cũng nghe những tổ chức bảo vệ môi trường càu nhàu giận lẫy.
Người ta có thể lý luận rằng khi tôi dùng cửi gỗ để sưởi ấm nhà thì tôi tắt hệ thống máy sưởi (ga hay dầu) hay ít nhất cũng điều chỉnh hạ thấp nhiệt độ. Nhưng giới chuyên viên nói rằng có cách khác tốt hơn như vậy. Nếu người ta thay vì đốt củi thì mặc thêm một ít quần áo ấm và điều chỉnh hạ thấp nhiệt độ của hệ thống máy sưởi thì tốt hơn.
Thật ra, giá củi cũng đắt rẻ khác nhau tùy khu vực.
Ðể có thể tính được sự lợi hại về phương diện tiền bạc của sưởi bằng củi hay ga và dầu, mọi người có thể lên Internet, dùng máy tính cài sẵn của tổ chức Pellet Fuels Institute để đối chiếu, so sánh phí tổn giữa việc dùng củi gỗ hay dầu hoặc ga để sưởi ấm tùy từng khu vực.
Khó mà có sự so sánh phí tổn sưởi ấm chính xác
Thứ nhất, hệ thống sưởi bằng ga hay dầu dẫn hơi ấm đi khắp căn nhà. Trong khi đó, lò sưởi củi thì nằm ở một chỗ. Nếu mỗi phòng lại dùng một lò sưởi củi lưu động thì thật là phiền phức và khói, bụi độc hại chắc chắn không ai nghĩ đến. Thông thường lò sưởi nằm ở phòng khách hay phòng sinh hoạt gia đình. Một số nhà sang trọng thì có thêm lò sưởi ở phòng ngủ chính của chủ nhà. Bởi vậy, hiệu năng của việc dùng củi sưởi ấm căn nhà hoàn toàn khác nhau đối với từng gia đình và cách sử dụng lò sưởi củi.
Theo giới chuyên viên, để sưởi ấm cả căn nhà mà dùng lò đốt củi thì phần lớn nhiệt năng bị thất thoát qua ống khói. Rồi mỗi thước củi tốn từ $150 đến $300 tùy vùng và cũng còn tùy loại củi gỗ mà giá khác nhau. Một số người lại nghĩ tới chuyện vừa dùng để sưởi, vừa dùng để làm một số món ăn từ lò sưởi thì cũng là cách tiết kiệm. Nhưng mấy ai thấy sự tiện lợi hay ngược lại là sự phiền phức?
Ðốt củi gây ô nhiễm
Một điều quan trọng cần lưu ý là khi đốt củi tức là tạo ra một vấn đề sức khỏe. Củi được đốt cháy thì tạo ra các phân tử thán khí gây ô nhiễm không khí. Những ai bị bệnh suyễn hoặc có vấn đề sức khỏe đường phổi là rất dễ nguy hiểm tới tính mệnh.
Nếu có nhiều nhà cùng đốt củi để sưởi (giả dụ như thế) trong một số hoàn cảnh thời tiết, thán khí có thể bị giữ lại tại một số khu vực, biến toàn thể một vùng bị ô nhiễm mà nó chỉ hết nếu có gió thổi đi nơi khác.
Chính vì tai hại nặng như thế, một số tiểu bang đã buộc các tiệm bán lò sưởi củi (wood burning appliances) nếu chúng được cơ quan bảo vệ môi sinh EPA (Enviromental Protection Agency) chứng nhận là không làm bẩn môi trường.
EPA nói rằng các lò sưởi lộ thiên (open fireplaces) gây ô nhiễm nặng nhất. Chúng sản xuất ra một lượng thán khí tới 28 cân Anh (pounds) phân tử thán khí nếu sản xuất ra được 1 triệu BTU trong khi đó hệ thống lò sưởi dầu chỉ sản xuất ra 0.013 còn lò sưởi ga chỉ sản xuất ra có 0.0083 cân phân tử thán khí.
Mua củi gỗ
Nếu quí vị nhất định mua củi về sưởi, giới chuyên viên nói rằng quí vị nên biết chắc chắn rằng mình mua cái gì và phí tổn thế nào.
Củi gỗ được bán từng “cord” hay nửa “cord” hoặc một phần tư “cord” v.v... Một “cord” tức đơn vị đo lường ở đây để chỉ một đống củi cao 4 feet, ngang 4 feet và dọc 8 feet. Một chiếc xe pick-up lớn cũng chỉ chở được nửa “cord” củi gỗ.
Khi đi mua củi, quí vị nên nói cho nhà cung cấp là quí vị muốn mua cỡ nào. Nếu quí vị để cho tiệm bán củi chở đến nhà và đổ xuống vườn ở một lúc nào đó thuận tiện cho họ, quí vị sẽ không biết người ta giao cho quí vị số lượng củi là bao nhiêu.
Củi phải được xếp thành đống cao và cách xa mặt đất để tránh ẩm ướt. Cũng cần phải đề đống củi nằm xa vách nhà vì lũ mối có thể dùng đống củi làm đầu cầu để xâm nhập nhà quí vị.
Nên chỉ mua gỗ đã để lâu ít nhất 6 tháng trở lên. Dấu hiệu có thể nhìn thấy như màu nhạt hơn, vỏ cây long tróc, có vết nứt ở đầu các khúc gỗ. Gỗ củi nào mới chặt xuống từ cây tươi thì màu xanh hơn, sờ thấy ẩm, cầm tay thấy nặng hơn, có mùi gỗ thơm hơn và khi đốt thì thấy nổ lách tách và bốc nhiều hơi nhiều khói.
Một lý do khác khiến sự đối chiếu giá cả phí tổn là các loại gỗ khác nhau. Các loại gỗ cứng cho nhiều nhiệt lượng hơn, cháy lâu hơn là các loại gỗ mềm. Những loại gỗ cứng thường từ những loại cây lâu năm như sồi, hickory, cây phong cứng, .v.v... Nhưng các loại gỗ mềm là thông, tùng, cedar, spruce, v.v... |
