Luật quốc tế nói rằng những người ở tại Canada có quyền tìm được nơi cư ngụ tốt vừa với khả năng tài chánh của họ. Để giúp thực hiện điều này tại Ontario, những người ở nhà thuê và những người chủ nhà (hay các công ty gia cư) có các quyền và trách nhiệm theo Luật Nhân Quyền (Human Rights Code).

Theo Luật, tất cả mọi người đều có quyền được đối xử bình đẳng trong vấn đề gia cư mà không bị kỳ thị hay sách nhiễu. Là một người chủ nhà, quí vị có trách nhiệm bảo đảm rằng nhà mà quí vị cho thuê thì không có sự kỳ thị và sách nhiễu.

Người ta không thể bị từ chối cho thuê nhà, bị quấy rầy bởi người chủ nhà hay những người ở thuê khác, hay bị đối xử bất công bởi:

• chủng tộc, màu da hay nguồn gốc sắc tộc của họ
• các niềm tin và việc thực hành tín ngưỡng của họ  
• tổ tiên của họ , kể cả những người thuộc dòng dõi người Thổ dân
• nguyên quán của họ
• quốc tịch của họ, kể cả tình trạng tỵ nạn
• phái tính của họ (kể cả có thai và đặc điểm giới tính)
• tình trạng gia đình của họ
• tình trạng hôn nhân của họ, kể cả những người có người bạn đời cùng phái tính
• sự tàn tật của họ  
• khuynh hướng tình dục của họ  
• tuổi tác của họ, kể cả những em 16 hay 17 tuổi và không còn sống chung với cha mẹ của các em
• họ nhận trợ cấp xã hội.

Người dân cũng được bảo vệ nếu họ bị kỳ thị bởi vì họ là bạn hay là thân nhân của một người thuộc các dạng kể trên.

Các quyền về gia cư áp dụng tại nơi nào?

Quyền được đối xử bình đẳng không bị kỳ thị áp dụng khi thuê hay mua một đơn vị cư trú [ví dụ, trong một tòa cao ốc chúng cư, một căn condo, gia cư hợp tác (co-op) hay một căn nhà]. Quyền này cũng được áp dụng trong vấn đề chọn để cho thuê hay tống xuất những người ở thuê, các điều lệ về việc quy định số người cư trú trong một đơn vị và các quy định, các sự sửa chữa, việc sử dụng các dịch vụ và cơ sở tiện nghi liên hệ, và sự hưởng dụng các tiện nghi tổng quát của tòa nhà nơi cư ngụ.

Là một người chủ nhà hay một công ty gia cư, quí vị là một trong số những người chịu trách nhiệm bảo đảm cho nhân quyền của những người ở thuê được tôn trọng. Các nhà lập pháp, những người làm chính sách, các nhà hoạch định và những người thiết kế chương trình, các hội đồng và các tòa án cũng phải chắc chắn là các hoạt động, các chiến lược và quyết định của họ phải giải quyết các vấn đề về kỳ thị trong gia cư.

Chọn những người ở thuê

Luật qui định những phương thức cho thuê nào thì được chấp nhận và thông tin nào quí vị có thể hỏi trong việc chọn lựa người ở thuê để cho thuê nhà:

• Có thể yêu cầu cho biết về quá trình thuê nhà trước đây, các thư giới thiệu tín dụng và/hay kiểm tra tín dụng. Việc không có quá trình thuê nhà hay không có lịch sử tín dụng không thể được coi là điểm xấu.
• Quí vị có thể hỏi các chi tiết về lợi tức, nhưng quí vị cũng phải hỏi và cứu xét điều đó chung với bất cứ thông tin nào có sẵn về quá trình thuê nhà trước đây, các thư giới thiệu tín dụng và kiểm tra tín dụng (ví dụ như thông qua Equifax Canada).
• Quí vị chỉ có thể được quyền xét riêng vấn đề lợi tức khi không còn có thông tin nào khác có  sẵn.
• Quí vị chỉ có thể sử dụng thông tin về lợi tức để xác nhận là một người có đủ lợi tức để trả tiền thuê nhà. Trừ khi quí vị là cơ quan cung cấp gia cư có trợ cấp, việc áp dụng luật quy định 30% lợi tức là điều bất hợp pháp.

Quí vị có thể yêu cầu một “người bảo chứng” để ký hợp đồng cho thuê nhà – nhưng chỉ khi nào quí vị áp dụng các yêu cầu này với tất cả những người ở thuê, chứ không phải riêng với những người được Luật nhận dạng bảo vệ, ví dụ như những người di dân mới đến hay những người lãnh trợ cấp xã hội.

Sắp xếp để đáp ứng các nhu cầu của người ở thuê

Quí vị có một nghĩa vụ pháp lý trong việc cố gắng sắp xếp để đáp ứng các nhu cầu của người ở thuê (đáp ứng các nhu cầu đặc biệt mà họ có thể có) nếu họ thật sự có các nhu cầu đó, dựa trên các căn cứ của Luật. Quí vị phải sắp xếp để đáp ứng các nhu cầu cho tới mức bị khó khăn quá đáng, dựa trên vần đề chi phí, sự có sẵn các nguồn tài trợ từ bên ngoài, hay các lo ngại về vấn đề sức khỏe và sự an toàn.

Ví dụ, một người ở thuê bị tàn tật, quí vị có thể phải cần thực hiện những sự thay đổi trong căn hộ, lối vào chúng cư, các vỉa hè hay các khu vực đậu xe.

Một số những người ở thuê cần những sự thay đổi về luật lệ và cách thực thi để đáp ứng các sự thay đổi về hoàn cảnh gia đình hay các sự thực hành tín ngưỡng. Đôi khi một người ở nhà thuê nào mà không khỏe hay làm phiền những người khác (hoặc do bị tàn tật hay vì chính họ là mục tiêu của sự kỳ thị) có thể cần sự giúp đỡ. Quí vị nên thẩm định vai trò của mình để xem quí vị, với tư cách là người chủ nhà, có những điều gì có thể giúp được hay không.

Quí vị và những người ở thuê của quí vị chia sẻ trách nhiệm trong việc sắp xếp để đáp ứng nhu cầu. Quí vị phải đóng một vai trò tích cực trong tiến trình và làm việc với những người ở thuê trong tinh thần hợp tác để tìm giải pháp tốt nhất. Nếu người ở thuê cung cấp cho quí vị các thông tin cá nhân hay y khoa khác của họ, quí gị phải bảo mật các chi tiết này.

Những người chủ nhà phải làm việc với những người thuê nhà để tìm và thực hiện sự sắp xếp để đáp ứng nhu cầu càng sớm càng tốt. Nếu điều này không thể thực hiện được mà không gây quá đáng, hay nếu phải mất một thời gian dài để thực hiện, quí vị phải cung cấp giải pháp tạm thời hay “giải pháp tốt nhất kế tiếp có  được (next-best)” để đáp ứng nhu cầu.

Các chương trình và các hoàn cảnh đặc biệt trong vấn đề gia cư

Theo Luật, các chương trình đặc biệt thì được cho phép để giúp một nhóm những người nào bị bất lợi theo các căn cứ của Luật với điều kiện các chương trình này đáp ứng các yêu cầu do Luật  định ra. Các ví dụ bao gồm việc xây những căn nhà dành cho cao niên, cho những người bị tàn tật hay các sinh viên đại học với gia đình của họ.

Khi nào thì Luật không áp dụng

Luật không áp dụng trong trường hợp có sự bất đồng ý kiến hay “mâu thuẫn cá tính” với một người chủ nhà hay một người ở thuê khác mà không có liên hệ đến các điều được Luật bảo vệ, hay nếu người ở thuê dùng chung phòng tắm hay nhà bếp với người chủ nhà hay với gia đình của người chủ nhà.

Quí vị có thể thăng tiến vấn đề nhân quyền trong gia cư

Những người cung cấp gia cư có thể thực hiện một số bước để ngăn ngừa sự kỳ thị và sách nhiễu đồng thời giải quyết vấn đề nhân quyền trong sự cho thuê nhà bằng cách phát triển:

• các chính sách chống kỳ thị và chống sự sách nhiễu
• các kế hoạch để duyệt lại và tháo gỡ những rào cản gây trở ngại
• các phương pháp để giải quyết với các thỉnh cầu xin sắp xếp để đáp ứng nhu cầu   
• các phương thức để giải quyết các sự tranh chấp một cách mau chóng và hiệu quả
• giáo dục và các chương trình huấn luyện.

Việc bảo đảm sao cho các điều lệ, chính sách, thủ tục, các tiến trình làm quyết định và phong cách hoạt động của cơ quan, tổ chức không tạo ra các rào cản  và không gây nên sự kỳ thị là điều quan trọng. Các lĩnh vực là nơi các sự cản trở có thể hiện hữu bao gồm các tiêu chuẩn về chờ đợi và sự hội đủ điều kiện để thuê nhà, và các quy định về số người được quyền cư ngụ trong nhà bao gồm các chính sách về khách đến thăm và các yêu cầu về số phòng ngủ.

Hãy làm theo một số các nguyên tắc nhân quyền chủ yếu:

• thiết kế sự bao gồm tất cả mọi người (inclusively) – điều này có nghĩa là nghĩ đến những vấn đề của những người có các nhu cầu đặc biệt trước khi quí vị thiết kế việc xây dựng chúng cư của quí vị, lập ra các điều lệ của quí vị, vân vân, sao cho nhà của quí vị không gây nên những sự cản trở mới
• phát hiện và xóa bỏ những sự cản trở hiện có
• tối ưu hóa sự hội nhập – điều này có nghĩa là sắp xếp gia cư và các chương trình mà bao gồm tất cả mọi người, để ai cũng có thể góp phần và tham gia
• nghĩ đến các nhu cầu của các cá nhân và tìm giải pháp khả thi nhất

Để biết thêm chi tiết về các quyền và trách nhiệm của chủ nhà và người ở thuê trong vấn đề thuê nhà, xin xem Chính sách về Nhân quyền và Nhà cho thuê (Policy on Human Rights and Rental Housing) của Ủy ban Nhân quyền Ontario (Ontario Human Rights Commission). Chính sách này và các thông tin khác của OHRC thì có sẵn trên mạng tại địa chỉ: www.ohrc.on.ca

 

Luật Nhân Quyền Ontario (gọi tắt Luật) cung cấp các quyền và các cơ hội bình đẳng, và sự tự do không bị kỳ thị. Luật công nhận phẩm giá và giá trị của mỗi một người tại Ontario, trong lĩnh vực việc làm, gia cư, các tiện nghi và dịch vụ, các hợp đồng, và trong vấn đề tham gia nghiệp đoàn, các hiệp hội ngành nghề chuyên môn.

Luật (Code) bảo vệ quý vị không bị kỳ thị trong các lĩnh vực này dựa trên tình trạng gia đình của quý vị.

Tình trạng gia đình là gì?

Luật định nghĩa “tình trạng gia đình” là “mối quan hệ cha hay mẹ và con.” Điều này cũng có nghĩa là “hình thức” quan hệ giữa người cha hay người mẹ và đứa con, quan hệ đó có thể không dựa trên căn bản huyết thống hay do nhận làm con nuôi, nhưng dựa trên sự chăm sóc, trách nhiệm và sự cam kết. Các ví dụ bao gồm cha mẹ chăm sóc cho con ruột (đồng thời cũng có thể là con nuôi, con được xã hội bảo trợ (fostering) và con của cha kế hay mẹ kế), những người chăm sóc cho cha mẹ già yếu hoặc cho thân nhân bị tàn tật, và những gia đình mà người đứng đầu là nữ đồng tính, nam đồng tính, lưỡng tính (bisexual) hay những người chuyển đổi giới tính (transgendered persons).

Ngăn ngừa sự kỳ thị

Như là bước đầu tiên để ngăn ngừa sự kỳ thị, những người chủ, những người cung cấp dịch vụ, những người chủ nhà và công chúng cần phải công nhận các vấn đề về nhân quyền là dựa trên tình trạng gia đình. Nếu các nhu cầu của họ không được công nhận hoặc hỗ trợ, những người chăm sóc cho gia đình thường phải đối mặt với các trở ngại trong việc tiếp cận vấn đề gia cư, tìm việc làm và dùng các dịch vụ.

Điều này đặc biệt ảnh hưởng đến phụ nữ, những người làm công việc chăm sóc nhiều nhất trong xã hội của chúng ta, và những gia đình có lợi tức thấp, những người có thể không có được việc làm vững chắc và gặp khó khăn trong việc xin các dịch vụ về sự chăm sóc và gia cư vừa với túi tiền.

Vào một thời điểm nào đó trong cuộc sống của chúng ta, hầu hết chúng ta sẽ cần chăm sóc hay nhận sự chăm sóc, và các quyền về tình trạng gia đình của chúng ta sẽ cần được sắp xếp để đáp ứng nhu cầu (accommodated).

Những người chăm sóc cho gia đình cũng được bảo vệ không bị kỳ thị và sách nhiễu liên quan đến các điều mà Luật cấm kỳ thị, bao gồm sự tàn tật, tình trạng hôn nhân, phái tính (mang thai, cho con bú sữa mẹ, nhân dạng giới tính), định hướng tình dục, sắc dân, màu da, tổ tiên, tín ngưỡng, tuổi tác và đang nhận trợ cấp xã hội (về gia cư). Sự bảo vệ này áp dụng ngay cả nếu người làm công việc chăm sóc chỉ liên hệ với một người, mà người đó có một điều trong những điều mà Luật cấm kỳ thị.

Một ví dụ có thể là một người đàn ông sống với, và làm công việc chăm sóc cho, một thân nhân bị tàn tật liên quan đến vấn đề đi đứng. Người đàn ông đó bị chủ nhà từ chối cho thuê bởi chủ nhà sợ họ có thể yêu cầu việc nâng cấp căn hộ cho các vấn đề có liên quan đến việc sử dụng dành cho người tàn tật. Người đàn ông nộp đơn khiếu nại về sự kỳ thị dựa trên việc ông ta có quan hệ với một người tàn tật.

Một số các ví dụ khác của những người có thể có những điều lo ngại về vấn đề nhân quyền dựa trên tình trạng gia đình (và dựa trên những điều khác) là:

• Một người mẹ không thể tìm được nhà để thuê vì các chủ nhà sẽ không cho người mẹ độc thân có con thuê nhà
• Một người cha hay mẹ có con bị tàn tật bị mất việc làm bởi giám đốc của ông ấy không cung cấp một thời khóa biểu với giờ làm linh động để ông ấy có thể đưa con đi khám bác sĩ trong giờ làm việc
• Một phụ nữ bị từ chối thăng chức vì giám đốc của bà tin rằng các bà mẹ thì không có dốc lòng cho công việc
• Một đứa trẻ mà cha mẹ chia quyền nuôi dưỡng, đứa trẻ đó cần dịch vụ xe buýt đưa đón đi học với giờ giấc linh động
• Một đại gia đình người di dân gặp trở ngại trong vấn đề thuê nhà do gia đình họ có đông người
• Một gia đình bị từ chối cho thuê nhà vì họ còn trẻ và đang lãnh trợ cấp xã hội
• Một người nam hay nữ đồng tính luyến ái làm công việc chăm sóc bị từ chối quyền viếng thăm con của người bạn đời sống chung hay cha hoặc mẹ trong bệnh viện, hay cần thời gian nghỉ phép không đi làm để chăm sóc cho người đó.

Việc làm và tình trạng gia đình

Những người có một hình thức quan hệ cha mẹ-con cái có quyền được đối xử công bằng tại nơi làm việc. Những người chủ không thể kỳ thị trong vấn đề thuê mướn, đề bạt, huấn luyện, cấp phúc lợi, các điều kiện lao động hay cho nghỉ việc bởi vì người đó đang chăm sóc cho một người thân trong gia đình.

Những người chăm sóc cho người thân trong gia đình có thể bị đánh giá không đúng là kém năng lực, ít tận tâm hay ít hoài bão hơn những người khác – thường do định kiến về giới tính – và có thể bị bỏ qua không được xét đề bạt, cho các cơ hội học hỏi và công nhận thành tích. Những nơi làm việc mà cơ cấu, chính sách, thủ tục hoặc phong cách làm việc, loại trừ hay đối xử bất lợi với những người có trách nhiệm phải chăm sóc cho người thân, thì những người chủ có nghĩa vụ pháp lý phải xem xét những thay đổi để đáp ứng các nhu cầu này. Điều này được gọi là nghĩa vụ phải sắp xếp để đáp ứng nhu cầu.

Một số các ví dụ của việc sắp xếp để đáp ứng nhu cầu là:

• Cung cấp thời khóa biểu làm việc linh động
• Cho nhân viên được nghỉ phép để chăm sóc cho những người thân già yếu, bị bệnh hay bị tàn tật
• Cho phép có những cách sắp xếp khác để làm việc.

Đưa ra và cung cấp các phúc lợi việc làm linh động và bao gồm hết thảy mọi người cho tất cả nhân viên, có thể giúp những người chủ thuê mướn, giữ lại và có được những công nhân giỏi nhất.

Gia cư và tình trạng gia đình

Luật nghiêm cấm các người chủ nhà kỳ thị những gia đình có con hay những người trong các mối quan hệ khác của người làm công việc chăm sóc. Điều này áp dụng vào việc cho thuê nhà, đuổi nhà, các điều lệ và quy định về chúng cư, các sửa chữa, và việc sử dụng các dịch vụ và tiện nghi cơ sở.

Những người chủ cho thuê nhà không thể từ chối hay gây khó khăn cho các đơn xin nhà của những gia đình có con vì lý do cho rằng trẻ em thì ồn ào và sẽ làm hư tài sản, chẳng hạn dùng các thuật ngữ như “chung cư yên tĩnh,” “không có cách âm” hoặc “dành cho người trưởng thành.” Tuy cha mẹ có trách nhiệm trong việc gây tiếng ồn của con cái và phải là những xóm giềng tốt, gia đình không thể bị sách nhiễu hay bị đuổi nhà vì những tiếng ồn bình thường của trẻ em. Luật cấm các chính sách về thuê mướn mà gây trở ngại cho các gia đình có con, bao gồm:

• Các tiêu chuẩn của việc toàn quyền quyết định số người cư trú trong một đơn vị gia cư, chẳng hạn như bao nhiêu trẻ em có thể sống trong nhà
• Các chính sách không cho phép gia đình được quyền chuyển sang những căn hộ khác nếu các nhu cầu của họ thay đổi
• Các hạn chế không cho trẻ em sử dụng các tiện nghi giải trí hay các khu vực chung của chúng cư.

Những người chủ nhà và những người ở thuê khác không được phép kỳ thị bất cứ một người ở thuê (hoặc người đang nộp đơn xin thuê nhà) bởi vì họ đang chăm sóc cho người nào đó hay đang nhận sự chăm sóc của người khác. Một người cha hay mẹ mà không ở hẳn với con, một người cha hay mẹ đơn thân, một người mẹ đang mang thai, các gia đình đang nhận trợ cấp xã hội và các gia đình có người thân bị tàn tật, già yếu, có người thân là nữ đồng tính, là nam đồng tính hoặc thuộc các sắc tộc thiểu số thì được quyền bình đẳng trong vấn đề thuê mướn và hưởng dụng gia cư.

Những người chủ nhà phải:

• Chọn lựa người để cho thuê một cách công bằng
• Hỗ trợ các nhu cầu về cư ngụ của tất cả các mọi gia đình và những người làm công việc chăm sóc cho người khác
• Tháo gỡ các rào cản
• Tích cực bảo đảm sao cho những người ở thuê không bị sách nhiễu.

Các chính sách cũng như các tiện nghi cơ sở và cấu trúc nhà cửa có thể cần phải được nâng cấp để đáp ứng các nhu cầu này và để thực thi vấn đề nhân quyền.

Các dịch vụ và tình trạng gia đình

Các cá nhân có thể gặp trở ngại và sự kỳ thị khi sử dụng dịch vụ và tiện nghi cơ sở bởi tình trạng gia đình của họ. Những người cung cấp dịch vụ cần thừa nhận và sắp xếp để đáp ứng các nhu cầu đặc biệt của những người làm công việc chăm sóc và cho gia đình của họ. Điều này áp dụng cho các lĩnh vực như nhà hang, cửa hiệu, khách sạn và rạp hát. Điều này cũng áp dụng cho trường học, phương tiện chuyên chở công cộng, nơi vui chơi giải trí, các dịch vụ xã hội và các dịch vụ khác.

Các ví dụ của việc sắp xếp để đáp ứng nhu cầu do tình trạng gia đình bao gồm:

• Các cơ sở có tiện nghi dành cho trẻ em và cho những trẻ ngồi trên xe đẩy
• Hồ bơi và các thời khóa biểu giải trí khác phải dựa trên mục đích, chứ không dựa trên tuổi tác
• Các chính sách về nhà hàng để người tàn tật có thể sử dụng
• Các chương trình học linh động dành cho học viên có gia đình có con nhỏ
• Các quy định về việc thăm viếng ở bệnh viện có tính cách bao gồm tất cả mọi người.

Các chương trình đặc biệt dành cho những người dựa trên tình trạng gia đình của họ thì được cho phép nếu các chương trình đó được thực hiện để làm nhẹ bớt sự bất lợi hay để thúc đẩy cơ hội bình đẳng.

Nghĩa vụ phải sắp xếp để đáp ứng nhu cầu

Theo Luật, các người chủ, các công đoàn, những người chủ nhà và những người cung cấp dịch vụ, tất cả đều có nghĩa vụ pháp lý phải sắp xếp để đáp ứng nhu cầu dựa trên tình trạng gia đình của một người nào đó. Mục đích là cho phép nhân viên, những người ở thuê, các khách hàng và thân chủ quyền lợi bình đẳng và quyền tham gia tại nơi làm việc, trong vấn đề gia cư, các tiện nghi cơ sở và các dịch vụ, tới mức mà không gây khó khăn quá đáng. Đây là một trắc nghiệm pháp lý và người chủ, công đoàn, chủ nhà hay người cung cấp dịch vụ sẽ phải chứng minh rằng sự sắp xếp để đáp ứng nhu cầu thì quá đắt, tốn kém, hoặc gây nên những nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe và sự an toàn.

Việc sắp xếp để đáp ứng nhu cầu là một trách nhiệm được chia sẻ chung. Mọi người có liên hệ nên chia sẻ thông tin liên quan và cùng nhau nghiên cứu để tìm giải pháp. Không có một công thức cố định. Các sự sắp xếp để đáp ứng nhu cầu có thể làm lợi cho nhiều người, nhưng các nhu cầu của cá nhân phải được xem xét cho từng trường hợp cụ thể.

Nhiều sự sắp xếp để đáp ứng nhu cầu có thể thực hiện một cách dễ dàng, ít tốn tiền hay không tốn kém gì cả. Ngay cả khi giải pháp tốt nhất có thể đưa đến tình trạng bị khó khăn quá đáng, thì vẫn có nghĩa vụ phải thực hiện những bước kế tiếp hay nhất cho đến khi có thể thực hiện được các giải pháp lý tưởng.

Là người với các nhu cầu về tình trạng gia đình: Nói cho người chủ, công đoàn, chủ nhà, hay người cung cấp dịch vụ của quý vị biết các nhu cầu có liên quan đến tình trạng gia đình của quý vị là gì, kèm theo các thông tin hỗ trợ nếu cần, và giúp tìm các giải pháp có thể thực hiện được.

Là người chủ, công đoàn, chủ nhà hay người cung cấp dịch vụ: Chấp nhận với thiện ý các thỉnh cầu xin được sắp xếp để đáp ứng nhu cầu. Chỉ hỏi những thông tin nào cần thiết và giữ bí mật các thông tin đó. Nhanh chóng tìm giải pháp và trong nhiều trường hợp, - bao trả các chi phí, kể cả tiền trả cho bất cứ các tài liệu hay ý kiến của các nhà chuyên môn nếu cần.

 

Luật Nhân Quyền Ontario (gọi tắt Luật) cung cấp các quyền và các cơ hội bình đẳng, và sự tự do không bị kỳ thị. Luật công nhận phẩm giá và giá trị của mỗi một người tại Ontario. Luật áp dụng cho các lĩnh vực việc làm, gia cư, các tiện nghi và dịch vụ, các hợp đồng, và trong vấn đề tham gia nghiệp đoàn, các hiệp hội ngành nghề chuyên môn.

Theo Luật, mỗi người có quyền tự do không bị kỳ thị và sách nhiễu chủng tộc. Quý vị không nên bị đối xử khác biệt bởi vì lý do chủng tộc của quý vị hay các lý do có liên quan khác, chẳng hạn như tổ tiên, màu da, nguyên quán, nguồn gốc dân tộc, quốc tịch hay tín ngưỡng. Điều này áp dụng cho các lĩnh vực được Luật bảo vệ như tại sở làm, tại trường, trong việc thuê nhà, hoặc ở lĩnh vực dịch vụ. Các dịch vụ bao gồm những nơi như cửa tiệm và thương xá, các khách sạn, các bệnh viện, những nơi vui chơi giải trí và các trường học.

Chủ nghĩa phân biệt chủng tộc và sự kỳ thị chủng tộc

Tại Canada, có các luật lệ và hệ thống nhân quyền vững mạnh để giải quyết sự kỳ thị. Đồng thời, chúng ta cũng có một di sản về chủ nghĩa kỳ thị chủng tộc – đặc biệt là đối với những người Thổ dân, cũng như đối với các nhóm người khác, bao gồm người Canada gốc Phi Châu, gốc Hoa, gốc Nhật, gốc Nam Á, gốc Do Thái và gốc Hồi giáo. Di sản này ảnh hưởng đến các hệ thống và các cơ cấu của chúng ta ngay cả ngày hôm nay, ảnh hưởng đến đời sống của những những người da màu và của tất cả mọi người tại Canada.

Ủy ban Nhân quyền Ontario (Ontario Human Rights Commission) miêu tả các cộng đồng bị kỳ thị chủng tộc như “người khác chủng tộc (racialized).” Chủng tộc là cấu trúc xã hội. Điều này có nghĩa là xã hội hình thành các ý tưởng về chủng tộc dựa trên các yếu tố địa lý, lịch sử, chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa, cũng như các đặc điểm thể xác, mặc dù không có bất cứ yếu tố nào trong những yếu tố trên có thể dùng để biện hộ cho tư tưởng có sắc dân ưu việt hơn hoặc cho những thành kiến về chủng tộc.

Chủ nghĩa phân biệt chủng tộc là một kinh nghiệm và sự thực hành rộng lớn hơn sự kỳ thị chủng tộc. Chủ nghĩa phân biệt chủng tộc là niềm tin cho rằng một nhóm người nào đó thì ưu việt hơn các nhóm khác. Chủ nghĩa phân biệt chủng tộc có thể biểu hiện công khai dưới hình thức các lời nói giễu cợt, những lời gièm pha hay các tội ác chủng tộc. Nó cũng có thể bắt rễ ăn sâu trong các hành vi thái độ, các giá trị và các niềm tin thiên kiến. Trong một số các trường hợp, thậm chí người ta không ý thức là mình có các niềm tin này. Thay vào đó, chúng chỉ là những giả định đã phát triển theo thời gian và đã trở thành một phần của các hệ thống và tổ chức, và đồng thời kết hợp với quyền lực và đặc quyền của nhóm áp đảo.

Kỳ thị chủng tộc là biểu hiện bất hợp pháp của chủ nghĩa phân biệt chủng tộc. Nó có thể bao gồm bất cứ hành động nào, cố ý hay không cố ý, gây hậu quả tách riêng một người dựa trên chủng tộc của họ, và áp đặt các gánh nặng lên riêng họ chứ không phải cho những người khác, hoặc giữ lại hay giới hạn việc sử dụng các phúc lợi có sẵn cho các thành viên khác trong xã hội, trong các lĩnh vực được Luật bảo vệ. Chỉ riêng một yếu tố sắc tộc cũng đủ để cho sự kỳ thị chủng tộc xảy ra.

Sách nhiễu chủng tộc là một hình thức của sự kỳ thị. Nó bao gồm các lời phê bình, giễu cợt, gọi tên để chọc ghẹo, trưng bày hình ảnh hay có hành vi nhục mạ, xúc phạm hay coi khinh quý vị vì lý do sắc tộc của quý vị hay vì các lý do có liên quan khác.

Kỳ thị chủng tộc thường có thể rất tinh tế khó nhận ra, chẳng hạn như bị chỉ định làm các công việc ít được ưa thích, hoặc bị từ chối đề bạt và huấn luyện. Nó cũng có thể đồng nghĩa với việc phải chịu những tiêu chuẩn việc làm khác hơn những công nhân khác, bị từ chối không cho thuê phòng bởi vì quý vị trông giống như người mà tổ tiên là gốc Thổ dân, hay bị cảnh sát dò xét tỉ mỉ một cách bất công khi đang lái xe hay bị nhân viên an ninh của thương xá chú ý kỹ lưỡng.

Kỳ thị chủng tộc ngầm

Kỳ thị chủng tộc ngầm có thể xảy ra ở tầm mức - cơ quan hay toàn bộ, từ các điều lệ và cấu trúc hàng ngày mà không cố tình hay được thiết kế để kỳ thị. Các khuôn mẫu hành vi, các chính sách hay cách thực hành mà thuộc một phần cơ cấu của một tổ chức hay toàn thể một lĩnh vực có thể gây bất lợi hoặc thất bại trong việc làm đảo lộn tác động và di sản đang diễn ra mà theo truyền thống gây thiệt hại cho những người thuộc chủng tộc da màu. Điều này có nghĩa thậm chí ngay cả khi quý vị đã không cố tình, “những cách sinh hoạt bình thường hàng ngày của quý vị” có thể đã tạo một tác động tiêu cực cho những người khác chủng tộc với quý vị.

Ví dụ: Trong lĩnh vực giáo dục, sự kỳ thị toàn bộ có thể bao gồm: định kiến để hướng học sinh thuộc các chủng tộc da màu vào các chương trình kỹ thuật thay vì vào các chương trình học vấn (academic). Đồng thời, khi các cách đề bạt chú trọng vào những yếu tố văn hóa và tổ chức, mà những yếu tố đó dựa trên kinh nghiệm của những nhà giáo dục người da trắng thì kết quả là có ít người da màu ở các vai trò lãnh đạo (chẳng hạn như các hiệu trưởng).

Nhận dạng và giải quyết sự kỳ thị chủng tộc

Các tổ chức phải thực hiện những bước tích cực chủ động để không tham gia vào, bỏ qua hoặc cho phép sự kỳ thị hay sách nhiễu chủng tộc được xảy ra.

Một bước khởi đầu tốt như phát triển một chính sách vững chắc về chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc có thể giúp ngăn ngừa và giải quyết các hình thức kỳ thị chủng tộc riêng lẻ hay ngấm ngầm. Điều này có thể bao gồm:

• Thu thập các số dữ liệu dựa trên chủng tộc trong các hoàn cảnh thích hợp
• Thống kê sự bất lợi theo truyền thống dựa trên yếu tố chủng tộc
• Duyệt lại các chính sách, các phương pháp thực hành, các tiến trình làm quyết định và phong cách hoạt động tại cơ quan, để tìm tác động có hại
• Đưa ra và thực thi các chương trình về chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, chống kỳ thị và sách nhiễu, và về giáo dục.

Một chương trình chống chủ nghĩa kỳ thị chủng tộc cũng sẽ tạo dễ dàng hơn cho các cơ quan trong việc thúc đẩy các mục tiêu về sự bình đẳng và đa dạng, và đây cũng là điều tốt chung cho doanh nghiệp.

Sách nhiễu chủng tộc có nghĩa là một người nào đó làm phiền, hăm dọa hoặc đối xử quý vị một cách bất công vì những điều nhận thấy được của quý vị như:

• chủng tộc
• màu da
• tổ tiên
• nguyên quán
• xuất xứ dân tộc
• tín ngưỡng
• quốc tịch.

Sách nhiễu chủng tộc có thể dựa trên sự kết hợp của bất cứ một trong những đặc điểm nào kể trên. Sự sách nhiễu cũng có thể là do những điều có liên quan đến chúng, chẳng hạn như nếu quý vị vận trang phục có liên hệ đến nguồn gốc chủng tộc của quý vị, quý vị nói chuyện có âm giọng hoặc thực hành một tín ngưỡng tôn giáo nào đó.

Bất cứ người nào sách nhiễu, nhục mạ, hoặc đối xử với quý vị một cách bất công vì bất cứ một trong những lý do nào kể trên đều là phạm pháp.

Luật Nhân Quyền Ontario (Ontario Human Rights Code) (gọi tắt Luật) bảo vệ quý vị không bị sách nhiễu hay bị kỳ thị chủng tộc. Các quyền của quý vị được bảo vệ nơi quý vị làm việc, sinh sống, hay khi quý vị nhận dịch vụ. Các dịch vụ này bao gồm những nơi như nhà hàng, cửa tiệm và thương xá, khách sạn, bệnh viện, các nơi vui chơi giải trí và trường học. Luật cũng bảo vệ quý vị không bị kỳ thị và sách nhiễu khi quý vị ký một khế ước hoặc khi quý vị là thành viên của một công đoàn, một hiệp hội ngành nghề chuyên môn.

Sách nhiễu chủng tộc có thể xảy ra khi một người nào đó nơi quý vị làm việc, sinh sống hay khi quý vị nhận dịch vụ:

• nói những lời miệt thị hay “đùa giỡn” chủng tộc
• chọc ghẹo hoặc nhục mạ quý vị vì đặc điểm chủng tộc của quý vị  
• niêm yết các hí họa hay tranh ảnh, tại nơi làm việc, trường học hay nơi cư ngụ, mà các hí họa hay tranh ảnh đó làm mất phẩm giá của những người thuộc một nhóm chủng tộc cụ thể
• gọi tên của quý vị để giễu cợt vì chủng tộc, màu da, quốc tịch, nguyên quán, tổ tiên, nguồn gốc chủng tộc hay tín ngưỡng của quý vị.

Sự sách nhiễu chủng tộc đôi lúc thậm chí không có liên quan đến những từ hay hành động có liên hệ trực tiếp đến chủng tộc của quý vị. Điều đó có thể chỉ là một người nào đó đã bất công tách riêng quý vị ra để làm nhục vì nguồn gốc chủng tộc của quý vị.

Một môi trường độc hại

Sách nhiễu chủng tộc có thể có một tác động xấu, hoặc “gây độc hại,” cho những nơi mà quý vị sinh sống, làm việc hay nhận các dịch vụ. Thậm chí khi sự sách nhiễu không trực tiếp nhắm vào quý vị, nó vẫn có thể đầu độc môi trường của quý vị và của những người khác. Sự sách nhiễu có thể khiến cho việc sống và làm việc chung với nhau trở nên rất khó khăn.

Làm thế nào để quý vị biết là môi trường đã bị đầu độc? Một cách để biết là nhìn hậu quả của những lời phê bình hoặc hành động tiêu cực. Chẳng hạn, nếu một số những sự miệt thị, hành động hay “đùa giỡn” chủng tộc làm quý vị hay những người khác cảm thấy khó chịu tại nơi làm việc hoặc sợ phải đến sở làm, thì điều này có thể cho thấy là môi trường làm việc đã bị đầu độc.

Tôi có thể làm được điều gì?

Người sách nhiễu quý vị có thể là:

• giám đốc hoặc bạn đồng nghiệp của quý vị
• nhân viên bảo quản và giữ gìn vệ sinh (janitor), giám đốc hay chủ chúng cư
• giáo viên của quý vị
• một người sống trong chúng cư của quý vị.

Nếu quý vị nghĩ mình đã bị sách nhiễu, quý vị có thể tìm cách bảo người đó ngưng sách nhiễu. Quý vị có thể cảm thấy nói hay làm một điều gì đó có thể khiến cho vấn đề công ăn việc làm hay việc cư ngụ của quý vị bị nguy hiểm. Nếu là trường hợp như vậy, hãy đến gặp một người có thẩm quyền.

Nếu điều này xảy ra tại sở làm, quý vị có thể nói với phòng nhân lực, nói với giám đốc hay liên lạc với đại diện công đoàn của quý vị. Nếu điều này xảy ra trong chung cư của quý vị, quý vị có thể báo cho chủ chung cư biết.

Nếu không có điều nào trong những sự chọn lựa trên cải thiện tình trạng của quý vị, hoặc quý vị lo sợ phải thực hiện những bước này, quý vị cũng có thể chính thức nộp đơn khiếu nại vấn đề nhân quyền – gọi là đơn khiếu nại – với Tòa Nhân Quyền Ontario (Human Rights Tribunal of Ontario).

Tôi có trách nhiệm chăng trong việc chận đứng điều này?

Quý vị có thể tiến hành các bước để tin chắc là một người có thẩm quyền đã biết là quý vị đang bị sách nhiễu – nhưng quý vị không phải là người có trách nhiệm để làm ngưng chuyện đó.

Tại Ontario, các nhân viên, những người thầu, các hiệp hội ngành nghề chuyên môn, các công đoàn và những công ty cung cấp gia cư và các dịch vụ khác, phải chắc chắn là việc sách nhiễu chủng tộc không xảy ra tại địa điểm của họ, tại nơi làm việc, hoặc tại các cơ sở của họ. Họ không thể bỏ qua những than phiền, khiếu nại về sự sách nhiễu và họ phải thực hiện các bước để chắc chắn là môi trường của họ được an toàn và thoải mái cho tất cả mọi người.

Sách nhiễu chủng tộc có thể dẫn đến bạo lực

Sự yên lặng thường sẽ không làm cho việc sách nhiễu chủng tộc mất đi, và nhiều khi nếu không làm gì cả, điều này sẽ làm cho vấn đề nghiêm trọng hơn. Nếu quý vị cảm thấy khó chịu hay bị đe dọa, hãy nói với một người có thẩm quyền về điều đó (đốc công, chủ cửa tiệm, vân vân).

Nếu hành vi sách nhiễu khiến quý vị cảm thấy bị nguy hiểm hay dẫn đến bạo lực, hãy gọi cho cảnh sát ngay lập tức.

Trả thù là điều trái luật

Luật cũng bảo vệ quý vị không bị trả thù (hay trừng phạt). Điều này có nghĩa quý vị có quyền nêu lên các vấn đề hay than phiền về sự kỳ thị hay sách nhiễu chủng tộc mà không bị kỷ luật (hoặc bị đe dọa bởi làm điều đó) hay bị đối xử tiêu cực. Sự bảo vệ này được áp dụng nếu quý vị nói lên sự sách nhiễu hay kỳ thị tại sở làm của mình, tại nơi cư trú của quý vị hay khi nhận dịch vụ và khi chính thức khiếu nại bằng cách nộp đơn với Tòa Nhân Quyền Ontario.

Luật Nhân Quyền (Human Rights Code) của Ontario

Luật Nhân Quyền của Ontario (gọi tắt Luật) cung cấp các quyền và các cơ hội bình đẳng, và sự tự do không bị kỳ thị. Luật công nhận phẩm giá và giá trị của mỗi một người tại Ontario, trong lĩnh vực việc làm, gia cư, các tiện nghi và dịch vụ, các hợp đồng, và trong việc tham gia nghiệp đoàn, các hiệp hội ngành nghề chuyên môn.

Những người bị kỳ thị hay sách nhiễu vì đặc điểm giới tính thì được luật pháp bảo vệ trên căn cứ phái tính. Điều này bao gồm những người được giải phẫu đổi giống (transsexual), những người chuyển đổi giới tính (transgender) và những người bán nam bán nữ (intersex persons), những người thích mặc trang phục của người khác phái (cross-dressers), và những người nào khác mà đặc điểm hay biểu hiện phái tính thì, hay được xem như là, khác với giới tính được nhận dạng khi mới chào đời.

Đặc điểm phái tính là gì?

Đặc điểm phái tính thì liên kết với bản sắc của một người, và với sự cảm nhận mình là nam hay nữ. Đặc điểm phái tính của một người thì khác với định hướng tình dục của họ, điều mà cũng được Luật bảo vệ. Đặc điểm phái tính của một người có thể khác với giới tính mà họ được ghi nhận khi mới chào đời, và có thể bao gồm:

Người chuyển đổi giới tính: Những người mà cuộc sống của họ bao gồm nhiều hơn một phái tính. Điều này có thể bao gồm những người được giải phẫu để đổi giống (transsexual), và những người tự cho mình là thuộc “đủ mọi giới tính (gender spectrum)” hoặc không thuộc thành phần “người nam” hay “người nữ.”

Người giải phẫu đổi giống (Transsexual): Những người được nhận dạng khi sanh là nam hay nữ, nhưng họ tự nhận dạng mình khác hơn. Họ có thể nhờ hay thực hiện một hay nhiều sự điều trị y khoa để biến họ trở nên đúng theo phái tính của con người bên trong của họ, chẳng hạn như điều trị nội tiết tố, giải phẫu đổi giống cho đúng hoặc các phẫu thuật khác.

Người bán nam bán nữ (Intersex): Những ngưòi mà không dễ dàng xếp loại họ là “nam” hay “nữ,” dựa trên các đặc điểm thể xác của họ khi mới sanh hay sau tuổi dậy thì. Từ này thay thế cho thuật ngữ dùng không đúng “lưỡng tính (hermaphrodite).”

Người thích mặc trang phục của người khác phái (Crossdresser): Một người mà, vì hạnh phúc tình cảm và tâm lý, thường vận trang phục của người  “khác phái”.

Đồng tính luyến ái (Trans): Một thuật ngữ tổng quát dùng để miêu tả những cá nhân mà tùy theo các mức độ khác nhau, không thuộc đúng hạng người mà xã hội thường định nghĩa là một người đàn ông hoặc một người phụ nữ.

Kỳ thị và sách nhiễu

Kỳ thị vì đặc điểm giới tính là bất cứ hành động nào dựa trên giới tính hay phái tính của một người, cố ý hay không cố ý, hành động đó đặt gánh nặng lên một người hay chỉ một nhóm người nào đó, hoặc giữ lại hay giới hạn việc sử dụng các phúc lợi có sẵn cho những thành viên khác của xã hội. Điều này có thể hiển nhiên hoặc ngấm ngầm. Sự kỳ thị cũng có thể xảy ra trên một bình diện rộng lớn hơn, ở mức độ tiềm ẩn, chẳng hạn như một điều lệ hay chính sách trông có vẻ trung dung, nhưng không được lập ra với hình thức bao gồm tất cả mọi người. Điều này có thể làm hại các quyền của dân chúng vì đặc điểm phái tính của họ.

Sách nhiễu là một hình thức kỳ thị. Nó bao gồm những lời bình phẩm, nói đùa, chửi bằng tên này tên nọ (name-calling), hoặc hành vi hay sự trưng bày các hình ảnh gây xúc phạm hay làm mất phẩm giá quý vị vì đặc điểm phái tính của quý vị.

Không được đối xử bất cứ người nào một cách khác biệt tại sở làm, tại trường học, khi họ thuê nhà để ở, khi họ đang ăn ở nhà hàng, hoặc vào bất cứ lúc nào khác, bởi vì đặc điểm phái tính của họ.

Ví dụ: Một người giải phẫu đổi giống trả lời quảng cáo cho thuê hộ chung cư. Người quản lý chung cư trả lời không còn căn hộ nào trống, cho dù thực sự vẫn còn.

Ví dụ: Một nhân viên nói với giám đốc của anh rằng anh mặc đồ của người khác phái. Giám đốc của anh nói anh sẽ không còn đủ điều kiện để được đề bạt hay được huấn luyện nghiệp vụ, vì các khách hàng và các đồng nghiệp sẽ không cảm thấy thoải mái với anh.

Các cơ quan không thể kỳ thị, phải giải quyết các khiếu nại về sự sách nhiễu, và phải cung cấp một môi trường không có sự kỳ thị cho những người thuộc dạng đồng tính luyến ái (trans people). Điều này cũng áp dụng cho “các phía thứ ba,” chẳng hạn như những người làm công việc được hợp đồng hay những người thường xuyên liên lạc với cơ quan. Các cá nhân phải được công nhận với giới tính của họ, và được quyền sử dụng các phòng vệ sinh và phòng thay đồ trên cơ sở phái tính của họ, trừ khi họ cụ thể yêu cầu được sắp xếp khác hơn (ví dụ như vì các lý do an toàn hay tư riêng).

Nghĩa vụ phải sắp xếp để đáp ứng nhu cầu

Theo Luật, các người chủ, các công đoàn, những người chủ nhà và những người cung cấp dịch vụ, tất cả đều có nghĩa vụ pháp lý phải sắp xếp để đáp ứng nhu cầu của một người nào đó vì nhân dạng giới tính của họ. Mục đích của sự sắp xếp để đáp ứng nhu cầu là để cho phép họ được hưởng quyền lợi một cách bình đẳng và để họ tham gia đầy đủ trong vấn đề dịch vụ, gia cư hay tại sở làm.

Việc sắp xếp để đáp ứng nhu cầu là một trách nhiệm được chia sẻ chung. Mọi người đều phải tham gia vào, kể cả người xin được sắp xếp để đáp ứng nhu cầu, phải hợp tác trong tiến trình, chia sẻ thông tin, và cùng nhau tìm các giải pháp để đáp ứng nhu cầu.

Ví dụ: Một người chuyển đổi giới tính nam nêu lên những lo ngại về sự an toàn do các lời đe dọa trong phòng thay quần áo của nam tại phòng tập thể dục của anh ấy. Giám đốc phòng thể dục tiến hành các bước chống lại những người sách nhiễu anh, và tìm các giải pháp khả dĩ với thân chủ, chẳng hạn như làm các vách ngăn riêng cho tất cả các vòi hoa sen và các buồng thay đồ trong phòng thay quần áo của nam, hoặc một phòng tắm và thay đồ chỉ một người sử dụng. Họ cho anh ấy quyền sử dụng tiện nghi dành riêng cho nhân viên cho đến khi tìm được giải pháp cuối cùng.

Ví dụ: Một người chuyển đổi giới tính nữ không được phép sử dụng phòng vệ sinh nữ tại sở làm của bà. Giám đốc của bà bảo vệ điều này bằng cách giải thích rằng những nhân viên khác đã bày tỏ sự không được tự nhiên. Cơ quan này cần một chính sách nêu rõ một nhân viên chuyển đổi giới tính có quyền sử dụng phòng vệ sinh này, trong khi chờ tiến hành việc giáo dục để giải quyết các điều lo ngại của nhân viên và để ngăn ngừa những sự sách nhiễu và kỳ thị trong tương lai.

Ví dụ: Một phụ nữ đồng tính bị một người nam cảnh sát lột quần áo khám xét, ngay cả mặc dù bà ấy đã yêu cầu nữ cảnh sát viên thực hiện việc khám xét này. Sở cảnh sát nói rằng một nam cảnh sát viên phải tham gia cuộc lục soát bởi vì người đó chưa có giải phẫu chuyển đổi giới tính. Tòa Nhân Quyền Ontario đã ra lệnh rằng một người đồng tính nào bị lột quần áo khám xét phải được cho ba sự chọn lựa: chỉ có nam cảnh sát khám xét; chỉ có nữ cảnh sát khám xét; hoặc một cuộc khám xét có cả nam lẫn nữ cảnh sát.

Giữ kín thông tin

Một người chủ hay một người cung cấp dịch vụ phải có một lý do hợp lệ để thu thập và sử dụng thông tin cá nhân, chẳng hạn như bằng lái xe hay giấy khai sanh, mà trực tiếp hoặc gián tiếp liệt kê phái tính của một người khác với nhân dạng giới tính hiện có của người đó. Họ cũng phải chắc chắn bảo đảm tuyệt đối giữ kín và bảo mật tối đa thông tin. Điều này áp dụng cho tất cả các trường hợp, bao gồm các hồ sơ và tài liệu về nhân sự, các hồ sơ công ty bảo hiểm, thông tin y tế, vân vân.

“Định hướng tình dục” là đặc điểm của cá nhân tạo nên một phần bản sắc con người quý vị. Nó lbao gồm một loạt giới tính của con người từ nữ đồng tính và nam đồng tính luyến ái đến người lưỡng tính và người khác phái tính. 

Luật Nhân Quyền Ontario (Ontario Human Rights Code) bảo vệ những gì?

Luật Nhân Quyền Ontario (gọi tắt Luật) là luật cung cấp các quyền và các cơ hội bình đẳng cũng như công nhận phẩm giá và giá trị của mỗi một người tại Ontario. Luật quy định kỳ thị hay sách nhiễu một người nào vì lý do định hướng tình dục hoặc tình trạng hôn nhân của họ là điều bất hợp pháp. Điều này bao gồm các mối quan hệ với người cùng giới tính.

Quyền tự do không bị kỳ thị và sách nhiễu này áp dụng cho lĩnh vực việc làm, các dịch vụ và tiện nghi, nơi cư ngụ và gia cư, các khế ước và sự tham gia nghiệp đoàn hay các hiệp hội ngành nghề chuyên môn.

Một người không thể bị đối xử bất công hay bị sách nhiễu trong những lĩnh vực này bởi vì họ là nam đồng tính, là nữ đồng tính, vì họ là người luyến ái người khác phái hay là người lưỡng tính. Kỳ thị một người nào vì người đó có mối quan hệ với người cùng phái tính cũng là điều phạm pháp.

Hành vi và những lời bình phẩm có tính cách sợ và kỳ thị người đồng tính luyến ái cũng bị nghiêm cấm như một phần của sự bảo vệ của Luật chống kỳ thị dựa trên định hướng tình dục, bất kể mục tiêu của định hướng tình dục là gì, hoặc được nhận thức như thế nào.

Khi nào mới là sách nhiễu?

Sách nhiễu là nói những lời bình phẩm hay có hành động làm mất nhân phẩm và gây tổn thương, những điều ai cũng biết hay phải biết là không được người khác hoan nghênh. Một số các ví dụ là:

• Một người chủ nhà nói với người nữ đồng tính luyến ái ở thuê là “hãy đi kiếm người giống như cô mà sống bởi vì ở đây không có chỗ dành cho cô.”
• Có những lời nói đùa hay bóng gió mang tính kỳ thị người đồng tính, khuynh hướng tình dục hay quan hệ luyến ái của một người.
• Trưng bày các bảng hiệu, các hí họa, các biếm hoạ hay hình vẽ bậy bạ, không tôn trọng người khác.

Sự sách nhiễu có thể xảy ra ngay cả khi những lời bình phẩm hay hành động không cụ thể nhắm vào vấn đề định hướng tình dục.

Ví dụ: Tại một nơi làm việc có quá trình hành vi, thái độ kỳ thị người đồng tính, hai người nam “duy nhất” công khai biểu lộ sự đồng tính luyến ái liên tục bị nhắm vào để chọc ghẹo và chế giễu ác ý. Trong quá khứ, những người công nhân nam đồng tính luyến ái khác đã tự ý bỏ việc vì bị đối xử như vậy. Dựa trên những hoàn cảnh đó, số các công nhân “đồng tính” còn lại có thể cho rằng họ cũng đang bị sách nhiễu vì khuynh hướng tình dục của họ, ngay cả khi không có một người nào đã trực tiếp đề cập đến sự kiện họ là nam đồng tính luyến ái.

Không phải lúc nào hành vi không thích hợp cứ phải xảy ra nhiều lần mới bị xem là phạm pháp. Một sự việc duy nhất xảy ra cũng đủ là sự vi phạm nghiêm trọng.

Trong một số các môi trường, những lời bình phẩm mang tính kỳ thị người đồng tính có thể phổ biến, và người ta cho rằng ở nơi đó mọi người đều là những người thích người khác phái. Nhưng thật ra thường thì không phải như vậy, và những lời bình phẩm như “thiệt đúng là bóng” có thể là tổn thương và gây căng thẳng cho những người mà không tiết lộ rằng họ có một khuynh hướng tình dục khác.

Các người chủ, các công ty gia cư, những người cung cấp dịch vụ và những người khác phải chắc chắn rằng môi trường và các dịch vụ của họ thì hoàn toàn không có sự kỳ thị và sách nhiễu. Họ phải có biện pháp nếu họ biết hay có thể đã biết về hành vi sách nhiễu dựa trên khuynh hướng tình dục hoặc quan hệ đồng phái tính. Biện pháp này bao gồm việc không cho phép sử dụng ngôn ngữ kỳ thị người cùng phái tính, ngay cả khi không có ai than phiền, khiếu nại về điều này.

Khi nào mới là kỳ thị?

Sự kỳ thị xảy ra khi một người bị đối xử bất công hay bị đối xử khác biệt bởi định hướng tình dục hay vì có quan hệ với người cùng phái tính, và việc này khiến họ bị thiệt thòi. Bảo những người khác kỳ thị vì định hướng tình dục cũng là điều trái luật. Sự kỳ thị có thể là do hành động của một người hay bởi các quy định và chính sách của một cơ quan, tổ chức.

Ví dụ: Một nhân viên bị từ chối thăng chức, huấn luyện hay bị đuổi vì định hướng tình dục hay vì người đó có mối quan hệ với người cùng phái tính.

Ví dụ: Một chương trình bảo hiểm sức khỏe của công ty bao trả cho các nhu cầu của người bạn đời khác phái nhưng không bao trả cho người bạn đời cùng phái tính.

Người ta không thể bị từ chối dịch vụ bởi định hướng tình dục của họ, cho dù người cung cấp dịch vụ hay các khách hàng khác có thể nghĩ gì đi chăng nữa.

Ví dụ: Một nhà hàng sẽ không phục vụ cho một cặp cùng phái tính, bởi vì người giám đốc nghĩ rằng những thân chủ khác của nhà hàng sẽ không muốn họ có mặt nơi đó.

Sự sách nhiễu có thể dẫn đến vấn đề bạo lực

Yên lặng hay không làm gì cả thường sẽ không làm cho sự sách nhiễu mất đi, và đôi khi hành vi như vậy có thể dẫn đến bạo lực. Nếu quý vị cảm thấy khó chịu hay bị đe dọa, hãy nói với một người có thẩm quyền về vấn đề này (đốc công, chủ cửa tiệm, vân vân).

Quý vị có thể liên lạc với Tòa Nhân Quyền Ontario (Human Rights Tribunal of Ontario) để nộp đơn khiếu nại nhân quyền, hiện được gọi là đơn khiếu nại. Nếu hành vi sách nhiễu khiến quý vị cảm thấy bị nguy hiểm hay đưa đến vấn đề bạo lực, hãy gọi cảnh sát.